Programma werkgroep Edelsteenkunde 2020

Zoals vorig jaar zullen we oefenen in het gebruik van de toestellen die de werkgroep bezit. Iedereen kan tijdens de vergaderingen ook eigen toestellen en edelstenen meebrengen.
Het programma zou er concreet ongeveer als volgt uit zien:

Maand Toestel Type steen Opmerking Afbeelding Beschrijving Verslag
Januari praktijk eigen stenen
Zaterdag 11 Januari 2020: algemeen practicum - werken met onze toestellen
Dit kalenderjaar zullen we opnieuw focussen op het efficiënter gebruik van toestellen. We beginnen het jaar met te oefenen op onze toestellen om de vorig jaar opgedane ervaring te verbreden. Zodat we verder bouwen op de ontstane dynamiek. Alle toestellen van de werkgroep zullen voorhanden zijn. Iedereen wordt dan ook uitgenodigd om eigen stenen mee te brengen. We gaan ook de werking van een aantal toestellen proberen te vergelijken, zoals de spectrometer en de spectroscoop.
Volgt
Februari alle toestellen granaat Zaterdag 15 februari 2020: granaten - practicum
De granaatgroep is een van de meest uitgebreide en diverse van de groepen mineralen en edelstenen.
Niet alleen zijn er heel veel soorten granaten, de overgangen tussen de verschillende soorten zijn ook niet afgelijnd.
Dat wil zeggen dat een granaat bijvoorbeeld 20% van een varietiet bevaten 80% van een andere. Er zijn ook granaten in alle kleuren. Pas recent werden blauwe granaten gevonden. Er zijn zelfs granaten die van kleur veranderen bij verschil van lichtsoort. Tot de groep van de granaten behoren mineralen zoals pyroop, almandien, spessartien, uvaroviet, grossulaar, enz.
Door de hoge brekingsindex kan de refractometer bij determineren zelfs meestal niet gebruikt worden. Dus zeker een boeiende groep met veel varieteiten.
Gefacetteerde stenen komen we er geregeld van tegen. Ze lijken erg op elkaar en het feit dat ze aan of over de limiet van de refractometer liggen, maakt het determineren er soms niet makkelijker op. De spectroscoop is dan een van de hulpmiddelen die we in dit geval kunnen inzetten.
Wij gaan met al onze apparaten aan de slag om de aangeboden stenen te proberen determineren. Dit is een ideale kans voor de nieuw geïnteresseerden om in te stappen in de werkgroep edelsteenkunde. Voor de ervaren leden is het een goede opfrissing.
Volgt
Maart nieuwe toestellen eigen stenen Zaterdag 14 Maart 2020: nieuwe toestellen - practicum
Ook vandaag gaan we weer oefenen. En we leggen ons vooral toe op de nieuwe toestellen die we in de loop van vorig jaar hebben aangeschaft voor de werkgroep. Er zal dus voldoende kans zijn om te oefenen. Breng weer uw eigen stenen mee. De werkgroep edelsteenkunde beschikt over tal van instrumenten, en recent zijn daar nog een aantal bijgekomen: refractometers, spectroscopen, zware vloeistoffen, polariscopen, dichroscopen,enz. Het werken ermee vraagt echter de nodige ervaring en die kunnen we opdoen tijdens deze practicum vergadering. Ook nieuwkomers of geïnteresseerden zijn welkom; we helpen jullie graag op weg.
Volgt
April alle toestellen eigen stenen voorbereiding Minerant Zaterdag 25 april 2020: voorbereiding Minerant
Ook dit jaar zullen we met de Werkgroep Edelsteenkunde een stand hebben op Minerant. Naast informatie over onze activiteiten determineren we er edelstenen van Minerant-bezoekers. Deze vergadering gebruiken we om ons daarop voor te bereiden.
De werkgroep edelsteenkunde beschikt over tal van instrumenten: refractometers, spectroscopen, zware vloeistoffen, polariscopen, dichroscopen,enz. Het werken ermee vraagt echter de nodige ervaring en die kunnen we opdoen tijdens deze practicum vergadering. Ook nieuwkomers of geïnteresseerden zijn welkom; we helpen jullie graag op weg.
Volgt
Mei alle toestellen publieke determinatie Minerant zaterdag en zondag 9 en 10 mei 2020
Zoals de vorige jaren verzorgen we ook in 2020 een stand op minerant.
Alle hulp is daarbij welkom. In een aangename sfeer krijgen we de kans om de aangeboden stenen te determineren.
Volgt
Mei dichtheid eigen stenen nabespreking Minerant Zaterdag 16 mei 2020: nabespreking Minerant en berekening dichtheid / magnetisme in edelstenen
Nabespreking van de ervaringen op Minerant en oefening op dichtheid
Zoals vorig jaar bespreken we ook deze vergadering onze ervaring op Minerant. We gaan daarnaast ook weer practisch aan de slag. We berekenen de dichtheid van de edelstenen die ter beschikking staan, en bekijken de gevoeligheid voor magnetisme. De werkgroep edelsteenkunde beschikt over tal van instrumenten: refractometers, spectroscopen, zware vloeistoffen, polariscopen, dichroscopen,enz. Het werken ermee vraagt echter de nodige ervaring en die kunnen we opdoen tijdens deze practicum vergadering. Ook nieuwkomers of geïnteresseerden zijn welkom; we helpen jullie graag op weg.
Volgt
Juni-Augustus
Van juni tot augustus is er geen vergadering
Volgt
September alle toestellen eigen stenen vakantievondsten
Zaterdag 12 september 2020: vakantievondsten
De meeste leden van de Werkgroep Edelsteenkunde zijn ook mineralenverzamelaars en gaan er in de zomer steevast op uit om mineralen te zoeken. Deze vergadering is een gelegenheid om je vakantievondsten mee te brengen en te tonen aan de aanwezigen. Verder is er natuurlijk hulp bij het determineren. Overbodig om te vermelden dat deze vergadering zich ook richt tot alle MKA-leden die gedurende hun vakantie een bijzondere vindplaats of een interessant museum bezocht hebben. Verder houden we practicum De werkgroep edelsteenkunde beschikt over tal van instrumenten. Het werken ermee vraagt echter de nodige ervaring en die kunnen we opdoen tijdens deze practicumvergadering. Nieuwkomers of geïnteresseerden zijn welkom; we helpen jullie graag op weg.
Volgt
October (Diamanttester?) Diamant Prospectie en ontginning van diamant Zaterdag 10 october 2020: Practicum

Volgt
November Bespreking van de toestellen Alle toestellen Digitaal via Zoom Zaterdag 14 november 2020: Digitale vergadering via Zoom
Voorbereiding: Normaal kan er weinig mislopen, maar het is aan te raden dat uw antivirus en firewall bijgewerkt en volledig functioneel zijn. Wij raden ook aan om een herstelpunt te maken en altijd een back-up te maken van uw persoonlijke gegevens, uit voorzorg.
Wat heeft u nodig om te luisteren en zien:
  • PC met Windows of Linux, Mac met luidsprekers of smartphone/iPhone of tablet/iPad
  • Internetverbinding
  • Opmerking: op smartphone/iPhone of tablet/iPad dient u wel een app te installeren
Wat heeft u nodig om actief deel te nemen:
  • Hetzelfde als om te luisteren, en moet de PC voorzien zijn van een microfoon en een webcam
Volgt
December alle toestellen stenen van organische oorsprong
Zaterdag 12 december 2020: edelstenen van organische oorsprong

Ook deze vergadering verloopt digitaal Deze maal zullen we de organische edelstenen onder de loep nemen. Verrassend hoeveel er wel zijn!
Organische edelstenen worden gevormd door de biologische processen van van planten en dieren.
De belangrijkste organische edelstenen afkomstig van dieren zijn parel, ivoor, schelp (parelmoer) en koraal, de belangrijkste organische juwelen afkomstig van planten zijn amber en jet.
Bijkomend zijn er nog tagua noten (vegetarisch ivoor) en fossielen als haaientanden en dinosauruseieren en dinosaurusbeen, daarvan wordt soms dinausurusbeen als cabochon geslepen.
Parels

Parels bijvoorbeeld vormen zich om lichaamsvreemde deeltjes die in de schelpen van schelpdieren in zoet of zout water zijn terechtgekomen. Tegenwoordig worden de meeste parels gekweekt door kernen die men in de schelp inbrengt.

Paarlemoer

Paarlemoer of nacre is de zacht glanzende binnenzijde van verschillende schelpen, die bestaat uit calciumcarbonaat. Parels zelf bestaan uit een kern, omringt door paarlemoer.
Paua

Paua is een Maori woord voor de binnenzijde van een bepaald type schelp, de abalone of zee-oor. Vooral in Nieuw-Zeeland wordt het verwerkt.
Schelpen

Schelpen werden vroeger in Polynesië gebruikt als betaalmiddel. Ook werden Nautilusschelpen verwerkt in sierraden. Nu kan men schelpen onder andere nog vinden in halssnoeren.
Eieren

Ook eieren werden gebruikt, vooral voor kunstobjecten. Onder andere Fabergé heeft struisvogeleieren verwerkt. Omwille van de breekbaarheid vindt men ze weliswaar niet terug in ringen en hangers.
Koraal

Koraal is opgebouwd uit skeletten van dieren die in kolonies op de bodem leven in zeeën op een diepte die kan variëren van enkele tientallen tot honderden meters. Hun kalkachtige skeletten hechten zich aan elkaar en vormen over een periode van duizenden jaren koraalbanken en koraaleilanden. Koraal vind je in verschillende kleuren: wit, rood, roos, blauw, goud en zwart. Alle koralen hebben fijne strepen of vlekjes in hun structuur. Heel dikwijls wordt koraal ook bijgekleurd. Koraal is ook streng beschermd en mag niet zomaar verhandeld worden.
Ivoor

Ivoor is de harde witte dentine van de slagtanden van olifanten en van sommige andere dieren als walrussen en walvissen. Ivoor vergeelt met de jaren, het verkrijgt een patina. Jarenlang werd het in Europa en China bewerkt en zijn populariteit leidde tot het slachten van Afrikaanse olifanten. Als gevolg daarvan verboodt het Cites-verdrag de handel in ivoor. Later werden de bepalingen van dit verdrag iets versoepeld om de handel in bestaande voorraden mogelijk te maken. Vandaag worden veel vervangproducten als been, hoorn, tagua noten en plastic gebruikt. Er bestaat een uitzondering op die regels voor bewerkt ivoor dat dateert van vóór 1947. Enkel bewerkte ivoren stukken verworven vóór 1947 mogen verhandeld worden binnen de EU zonder CITES-certificaat maar met een certificaat dat de leeftijd van het ivoor op een beargumenteerde manier vermeldt.
Amber

Amber is een fossiele hars die sinds het Neolithicum wordt gebruikt in sierraden. Amber kan voorkomen in verschillende kleuren en vormen.
Copal

Copal is een fossiele hars die veel jonger is dan amber. Het wordt voornamelijk gevonden in Meso- en Zuid-Amerika
Ander plantaardig materiaal

Onder plantaardig materiaal dat verwerkt nog wordt vinden we Tagua noten (noten van de Phytelepas Aequatorialis palmboom), Kukui noten (noten van de lantaarnboom of Aleurites moluccana), Rudraksha zaden (noten van de Elaeocarpus Ganitrus), Ebbenhout, teak, olijf, sandaal en ander hout.
Verzorging

Organische materialen zijn zacht en poreus,ze krijgen makkelijk krassen en nemen chemische stoffen op. Ze mogen niet ondergedompeld worden in chemische reinigingsproducten maar wel worden schoon gemaakt met een vochtige doek. Het is niet verstandig ze gedurende langere tijd in een gesloten ruimte te bewaren aangezien de droge lucht ze dan kan doen barsten. Ook zijn ze meestal niet weerstandig tegen hitte.
Volgt

Overzicht nieuwe toestellen/toepassingen:

Toestel Opmerking Afbeelding
Pu inspector
Digitale balans en zware vloeistoffen
Electronische goudtester
Digitale warmtegeleiding
Magnetisme
Er is dus nog voldoede potentieel voor de daaropvolgende vergaderingen.